Leki bywają naprawdę dużym wydatkiem. Dlatego tak ważne jest, by minimalizować ich koszt, jednocześnie nie obniżając jakości leczenia. Rozwiązaniem mogą być zamienniki, nawet do 90% tańsze. Niekiedy preparaty zawierają dokładnie tyle samo substancji czynnej, a ich ceny to całkiem inna półka – jak to się dzieje?
[Czym jest zamiennik?]
Zamiennik leku jest jego odpowiednikiem, który zawiera tę samą substancję czynną, spełnia wyśrubowane normy jakościowe, jednak kosztuje mniej ze względu na konkurencję rynkową. Różnice w cenach zamienników i leków oryginalnych nie wynikają w żaden sposób z gorszej jakości tych pierwszych, a z prawa patentowego i praw rynku.
Cena za patent
Gdy firma farmaceutyczna opracowuje nowy lek, zyskuje na niego patent, a tym samym wyłączność na produkcję przez 20 lat. Po tym czasie patent wygasa, i jedna firma nie dyktuje już ceny leku. Wtedy inne firmy mogą produkować lek taniej. Skąd takie prawo? Wynalezienie i przetestowanie nowego leku jest niezwykle kosztowne i czasochłonne, dlatego musi zwrócić się firmie.
Czy zamiennik jest bezpieczny?
Każdy lek, także zmiennik, musi przejść szereg testów, by wykazać poziom tak zwanej biorównoważności. Oznacza to, że powinien być identyczny wobec pierwowzoru pod względem chemicznym oraz fizycznym, a także po podaniu tworzyć takie samo stężenie. Takie badania są skomplikowane, ponieważ każdy człowiek na inną budowę organizmu, przez co leki wchłaniają się w różnym tempie. Dlatego granicą wahań we wchłanialności jet 20% - w żaden sposób nie oznacza to, że zamiennik może być o 20% gorszy od oryginału.
Skuteczność zamienników
Aby zamiennik leku został dopuszczony do obrotu, musi w równym stopniu co pierwowzór gwarantować skuteczność i bezpieczeństwo. Dlatego nie ma powodu, by obawiać się, że zamiennik będzie mniej skuteczny niż dotychczasowa substancja. Każdy lek obowiązują kontrole jakości oraz uzyskanie pozytywnej opinii specjalnej, europejskiej komisji.
Co na to prawo?
O zamianę leku na tańszy odpowiednik można poprosić lekarza podczas wypisywania recepty, lub farmaceutę w aptece, który wobec takiej prośby ma obowiązek zamienić lek. Niekiedy jednak pacjenci nie życzą sobie takiej zamiany, z różnych względów – nie jest ona także obowiązkowa.
Duża oszczędność
Coraz częściej NFZ zamiast konkretnych leków refunduje ich zamienniki. Dzięki temu dysponuje większymi kwotami na refundowanie drogich leków, chronionych patentami. Zamienników nie trzeba się bać – są tańsze, ale nie są przy tym gorszej jakości ani mniejszej skuteczności.
